zaloguj

Brama Wyżynna, początek Gdańskiej Drogi Królewskiej

 

zabytki

 

głosów0

ocena0

Najważniejsza brama wjazdowa do Gdańska, pierwotnie usytuowana między nowożytne fortyfikacje Gdańska, wzniesione i zaprojektowane w 1571-1576 przez Hansa Kramera. To zawsze tą drogą jechali Polscy Królowie przybywający do Gdańska. Brama ostatecznie powstała w 1588 roku, więc pierwszym Polskim Królem który ją ujrzał był August III Waza.

Projektantem bramy był Wilhelm van den Block, to on nadał jej piękna kamienną dekoracje. Budowla powstała w duchu stylu renesansu, masywna forma budowli nawiązywała do bram miejskich Antwerpii opartych na wzorcach włoskich. W zasadniczej części bramy trzy wloty, główny największy przeznaczony dla ruchu kołowego i po bokach dwa mniejsze przeznaczone dla ruchu pieszego. Wjazd i wejścia flankowane są podwójnym pilastrem z kapitelem toskańskim. Cała kondygnacja ozdobiona rustyką z głęboko ciosanym ornamentem roślinnym. Bardzo ciekawym elementem jest górna część budowli, czyli attyka, można powiedzieć że nieproporcjonalnie wysoka. Istnieje konstrukcyjne uzasadnienie takiego rozwiązania, w tej części budowli chowała się brona czyli krata broniąca wjazdu do miasta. Głównym zdobieniem attyki, jest tak zwana triada herbowa, na wjazdem herb Rzeczypospolitej podtrzymywany przez dwa anioły, po prawej herb Gdańska podtrzymywany przez dwa lwy i po lewej herb Prus Królewskich podtrzymywany przez dwa jednorożce. Całość wieńczą cztery lwy pilnujące wjazdu do miasta.

Przy zakończeniu pilastrów, znajdują się trzy sentencje łacińskie, jest to wpływ panującej wówczas modzie na umieszczanie sentencji o sprawiedliwości, pobożności, pokoju, wolności i zgodzie:

  1. Sapientissime fiunt quae pro Republica fiunt – "Najmądrzej dzieje się wszystko, co się dzieje dla Rzeczypospolitej"
  2. Iustitia et Pietas duo sunt Regnorum omnium Fundamenta – "Sprawiedliwość i pobożność to dwie podstawy wszystkich królestw", Tutaj ciekawostka jesli przeczytamy tylko dolną uwydatnioną linijkę – Rum omnium Fundamenta – "Rum podstawą wszystkiego", co uznawane jest za typowy objaw ówczesnego gdańskiego humoru.
  3. Civitatib.(us) haec optanda bona maxime Pax Libertas et Concordia – Dobra najbardziej dla państw pożądane to pokój, wolność, zgoda